ماده 1 (از آيين نامه ها)
موضوع مواد 47 و 48 و 49 قانون استخدام كشوري مصوب 22/7/46 هيأت وزيران با اصلاحات بعدي
فصل يكم ـ مرخصي استحقاقي
مرخصي استحقاقي مستخدم از نخستين ماه خدمت به‌نسبت مدت خدمت به او تعلق مي‌گيرد و طبق مقررات اين‌آيين‌نامه جزياً يا كلاً قابل استفاده است.
تبصره ـ افرادي كه طبق ماده 67 قانون استخدام كشوري مجدداًاستخدام مي‌شوند مي‌توانند از مرخصي استحقاقي ذخيره‌شده قبلي خود طبق مقررات اين آيين‌نامه استفاده نمايند.
ماده 2 (از آيين نامه ها)
مرخصي كمتر از يك روز جزو مرخصي استحقاقي‌منظور مي‌شود و حداكثر مدت مرخصي موضوع اين ماده ازدوازده روز در يكسال تقويمي تجاوز نخواهد كرد. تبصره ـ بانواني كه فرزند شيرخوار داشته و فرزند آنها از شيرمادر استفاده مي‌نمايد، مي‌توانند تا هنگام دو سالگي فرزندشيرخوار خود، از مرخصي ساعتي تا سقف مرخصي‌استحقاقي (شامل مرخصي استحقاقي ساليانه به اضافه‌مرخصي ذخيره شده) خود استفاده نمايند.
ماده 3 (از آيين نامه ها)
جز در مورد مرخصي موضوع ماده 2، در اعطاي دومرخصي استحقاقي بايد حداقل يك روز غير تعطيل فاصله‌باشد.
ماده 4 (از آيين نامه ها)
كارگزيني‌هاي وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتي مكلفنددر فروردين ماه هر سال جدول اسامي مستخدمين ادارات راكه متضمن مدت مرخصي استحقاقي هريك از آنان باشدتنظيم كنند و براي رؤساي ادارات مربوط ارسال دارند.
ماده 5 (از آيين نامه ها)
رييس اداره از لحاظ اين آيين‌نامه مدير هر واحدسازماني است كه بدون در نظر گرفتن موقع و عنوان آن واحد،اختيار اخذ تصميم درباره مرخصي‌هاي مستخدمين حوزه‌مديريت خود را از طرف وزير يا رييس مؤسسه دولتي داراباشد.
ماده 6 (از آيين نامه ها)
استفاده از مرخصي استحقاقي موكول به تقاضاي كتبي‌مستخدم و موافقت كتبي رييس واحد مربوط و در غياب اومعاون وي است. هر كارمند موظف است در طول سال‌مرخصي استحقاقي ساليانه خود را درخواست نمايد و رييس‌يا معاون واحد مربوط نيز موظفند ترتيبي اتخاذ نمايند تا امكان‌استفاده كارمندان از مرخصي ساليانه «به ميزان استحقاِ»فراهم گردد و با درخواست ايشان در اين زمينه با در نظر گرفتن‌زمان مناسب، موافقت نمايند.
ماده 7 (از آيين نامه ها)
هرگاه رييس اداره بنا به مصالح اداري با تقاضاي‌مرخصي مستخدم از حيث مدت يا موقع استفاده موافقت‌نكند، اعطاي آن را با توافق مستخدم به وقت ديگري كه ازتاريخ مورد تقاضاي اوليه وي بيش از شش ماه فاصله نداشته‌باشد موكول مي‌كند و در صورتي كه مستخدم نتواند ضمن‌مدت شش ماه مذكور از اين مرخصي استفاده كند مرخصي‌مزبور ذخيره خواهد شد.
ماده 8 (از آيين نامه ها)
هر مستخدمي كه تحصيل مرخصي نموده، بايد از تمام‌آن مرخصي استفاده كند مگر آن كه بنا به ضرورت رييس اداره‌مربوط او را دعوت به كار نمايد كه در اين صورت نسبت به‌مرخصي استفاده نشده بايد طبق ماده 7 عمل شود.
ماده 9 (از آيين نامه ها)
هيچ مستخدمي به اختيار نمي‌تواند در هر سال بيش ازپانزده روز از مرخصي استحقاقي سالانه خود را ذخيره نمايد وهرگاه از بقيه مرخصي مذكور به اختيار استفاده نكند، مدت‌زايد بر پانزده روز ذخيره نخواهد شد.
ماده 10 (از آيين نامه ها)
حداكثر مدتي كه مستخدم در يك سال تقويمي‌مي‌تواند از مرخصي استحقاقي همان سال و مرخصي‌استحقاقي ذخيره شده استفاده نمايد جمعاً از چهار ماه تجاوزنخواهد كرد. چنين مستخدمي هرگاه بخواهد از باقيمانده‌مرخصي ذخيره شده خود نيز استفاده نمايد بايد حداقل يكسال تمام خدمت كرده باشد.
ماده 11 (از آيين نامه ها)
مستخدمي كه در حال مرخصي استحقاقي است‌مي‌تواند تقاضا كند مرخصي او تمديد شود و در اين صورت‌تاريخ شروع مرخصي اخير بلافاصله بعد از انقضاي مرخصي‌قبلي خواهد بود.
ماده 12 (از آيين نامه ها)
در صورتي كه تصميم رييس اداره در مورد تمديدمرخصي به مستخدم ابلاغ نشده باشد، مستخدم مكلف است‌در پايان مدت مرخصي در پست خود حاضر شود.
ماده 13 (از آيين نامه ها)
حفظ پست ثابت سازماني مستخدمي كه در حال‌استفاده از مرخصي استحقاقي است الزامي مي‌باشد و در اين‌مدت رييس اداره وظايف او را به مستخدم يا مستخدمين ديگرمحول مي‌كند.
ماده 14 (از آيين نامه ها)
با مستخدمي كه در حال استفاده از مرخصي استحقاقي‌بيمار شود مطابق مقررات فصل دوم رفتار خواهد شد ومرخصي استحقاقي استفاده نشده وي ذخيره مي‌گردد.
ماده 15 (از آيين نامه ها)
موافقت با تقاضاي مرخصي استحقاقي استفاده نشده‌مستخدمين در هنگام بازنشستگي با رعايت مقررات مربوط‌الزامي است و در اين مورد حفظ پست سازماني مستخدم‌ضروري نمي‌باشد. تبصره ـ در مورد مشمولين ماده 77 قانون استخدام كشوري‌اعطاي مرخصي موكول به آن است كه مستخدم در مهلت‌مناسبي قبل از رسيدن به سن شصت و پنج سالگي تقاضاي‌مرخصي كرده باشد.
ماده 16 (از آيين نامه ها)
حداكثر مدت مرخصي موضوع ماده 15 اين آيين‌نامه وتبصره آن از چهار ماه تجاوز نخواهد كرد و محدوديت مندرج‌در ماده 10 اين آيين‌نامه شامل مستخدمين موضوع ماده 15اين آيين‌نامه و تبصره آن نيست ولي در اين مورد حفظ پست‌ثابت سازماني اين قبيل مستخدمين ضروري نمي‌باشد. تبصره ـ در صورتي كه به دليل حساسيت شغلي با رعايت سايرمواد اين آيين‌نامه و به تشخيص دستگاه، موافقت با مرخصي‌مستخدم امكان‌پذير نباشد و ميزان ذخيره مرخصي مستخدم‌بيش از چهار ماه گردد، صرفاً آن ميزان از مرخصي مذكور كه ازتاريخ ابلاغ آيين‌نامه (4/11/68) به بعد مازاد بر چهار ماه‌شده است از محدوديت چهار ماه مندرج در اين ماده مستثنامي‌باشد.
ماده 17 (از آيين نامه ها)
تعطيلات فصلي مستخدمين رسته آموزشي و ديگرمستخدميني كه از اين نوع تعطيلات استفاده مي‌كنند تا ميزان‌يك ماه در سال به حساب مرخصي استحقاقي آنان در همان‌سال منظور مي‌شود.
اين قبيل مستخدمين چنانچه در طول سال به عللي به ميزان‌كمتر از تعطيلات فصلي استفاده نمايند ملزم مي‌باشند بادرخواست مرخصي، مازاد مدت تا يك ماه را در طول سال‌تحصيلي از مرخصي استحقاقي با رعايت مقررات اين‌آيين‌نامه استفاده نمايند و چنانچه رييس اداره يا معاون اداري ومالي وي بنا به مصالح اداري با درخواست مرخصي مزبورموافقت ننمايد و بدين وسيله امكان استفاده از اين مرخصي تاپايان سال تحصيلي براي فرد فراهم نگردد، اين مرخصي براي‌سال بعد ذخيره خواهد شد. اجراي مفاد اين ماده از تاريخ‌ابلاغ مي‌باشد (4/11/68).
ماده 18 (از آيين نامه ها)
حقوق و فوِق العاده‌هاي ايام مرخصي استحقاقي مستخدم كه به مدت خدمت خارج از كشور وي تعلق مي‌گيرد در صورتي كه آن مرخصي در خارج از كشور مورد استفاده واقع شود به ارز قابل پرداخت است.
ماده 19 (از آيين نامه ها)
به مرخصي استعلاجي كه از چهار ماه تجاوز نمايدنسبت به مدت زايد بر چهار ماه و به دوران مرخصي بدون‌حقوق و آمادگي به خدمت و تعليق و بركناري از خدمت وانفصال و خدمت زير پرچم و غيبت موجه، استحقاقي تعلق‌نمي‌گيرد. معذوريت بانوان باردار كه وضع حمل آنان دوقلو به بالا باشدمشمول محدوديت چهار ماه موضوع اين ماده نمي‌باشد.
ماده 20 (از آيين نامه ها)
مرخصي استحقاقي كه مستخدمين تا تاريخ تصويب‌اين آيين‌نامه ذخيره كرده‌اند محفوظ است ولي ترتيب استفاده‌از آن تابع مقررات اين آيين‌نامه خواهد بود.
تبصره ـ كاركنان غيررسمي دستگاههاي دولتي كه طبق مقررات‌قانوني به استخدام رسمي پذيرفته مي‌شوند، چنانچه قبل ازپذيرفته شدن به استخدام رسمي، حسب مقررات يا مفادقرارداد استخدامي حاكم بر وضعيت خود حق استفاده ازمرخصي استحقاقي را داشته و اين مرخصي طبق همان‌مقررات قابل ذخيره شدن بوده و ذخيره شده باشد، پس ازتبديل وضع مي‌توانند با رعايت مقررات اين فصل از مرخصي‌ذخيره شده مذكور استفاده نمايند.
ماده 21 (از آيين نامه ها)
فصل دوم - مرخصي استعلاجي
هرگاه مستخدم شاغل بيمار شود و آن بيماري مانع ازخدمت او باشد بايد مراتب را در كوتاه‌ترين مدت ممكن به‌اداره متبوع اطلاع دهد و در موارد كمتر از دو روز گواهي‌پزشك را در اولين روز پس از مراجعه به محل خدمت و درموارد ده روز و بيشتر، در پايان روز دهم به رييس يا معاون‌واحد مربوطه جهت ارجاع به كارگزيني ارسال دارد.
ماده 22 (از آيين نامه ها)
كارگزيني مكلف است گواهي پزشك معالج مستخدم‌را براي اظهارنظر نزد پزشك معتمد وزارتخانه يا مؤسسه‌دولتي متبوع ارسال دارد و در صورتي كه مفاد گواهي موردتأييد قرار گيرد حكم مرخصي استعلاجي را صادر نمايد. تبصره 1 ـ در صورتي كه دستگاه ذي ربط پزشك معتمد دراختيار نداشته باشد، سازمانهاي منطقه‌اي بهداشت و درمان‌استان مكلف به همكاري و معرفي پزشك معتمد از ميان‌پزشكان سازمان خواهند بود. تبصره 2 ـ اگر مستخدم به نظر دستگاه ذي ربط معترض باشدموضوع به كميسيون پزشكي ارجاع مي‌شود و نظر اين‌كميسيون قطعي خواهد بود.
ماده 23 (از آيين نامه ها)
كميسيون پزشكي حداقل مركب از سه نفر پزشك‌خواهد بود كه بنا به درخواست دستگاه متبوع مستخدم وباتوجه به نوع بيماري توسط سازمانهاي منطقه‌اي بهداشت،درمان و آموزش و پزشكي تعيين خواهد شد. سازمانهاي‌مذكور مكلفند در اسرع وقت كميسيون را تشكيل و نتيجه را به‌دستگاه ذي ربط اعلام نمايند.
ماده 24 (از آيين نامه ها)
تشخيص ابتلاي مستخدم به بيماري صعب‌العلاج وتعيين مدت معذوريت وي به‌عهده كميسيون پزشكي است.حداكثر مدت اين معذوريت در هر نوبت شش ماه است و قابل‌تمديد خواهد بود.
ماده 25 (از آيين نامه ها)
در هر مورد كه موضوع به كميسيون پزشكي ارجاع‌مي‌شود نظر كميسيون كه به اتفاق يا به اكثريت اتخاذ شود قاطع‌خواهد بود.
ماده 26 (از آيين نامه ها)
به بانوان باردار براي هر بار وضع حمل تا سه فرزند،سه ماه معذوريت و براي فرزند چهارم به بعد دو ماه معذوريت و براي وضع حمل دوقلو چهار ماه و براي وضع حمل دوقلو به‌بالا يك سال معذوريت با استفاده از حقوق و فوق العاده‌هاي مربوط داده مي‌شود. معذوريت وضع حمل جزو مرخصي استعلاجي محسوب مي‌شود و تشخيص تاريخ شروع آن برعهده پزشك معالج است.
ماده 27 (از آيين نامه ها)
به مستخدمي كه از مرخصي استعلاجي استفاده مي‌نمايد تا چهار ماه و در صورتي كه به‌علت ابتلاي به بيماري صعب‌العلاج يا زايمان فرزندان توأمان (وفق ماده 26 اصلاحي‌آيين‌نامه مرخصي‌ها) مرخصي استعلاجي وي بيش از چهارماه باشد، تا حداكثر يك سال حقوق و فوق العاده‌هاي مربوط ودر مورد بيماريهاي صعب‌العلاج در مدت زايد بر يك سال تا هنگامي كه مشمول ماده 79 قانون استخدام كشوري قرار نگرفته است فقط حقوق پرداخت مي‌گردد.
ماده 28 (از آيين نامه ها)
حقوق و فوق العاده‌هاي مستخدميني كه در خارج ازكشور به حالت اشتغال يا مأموريت خدمت مي‌كنند در مدت مرخصي استعلاجي تا دو ماه به ارز و در مدت زايد بر آن بارعايت ماده 27 به ريال پرداخت خواهد شد.
ماده 29 (از آيين نامه ها)
گواهي‌نامه‌اي كه در مورد بيماري مستخدم در خارج ازكشور صادر شده بايد از حيث صحت صدور به تصديق‌سفارتخانه و يا كنسولگري ايران در محل برسد. در موردمستخدمين شاغل يا مأمور در خارج از كشور تصديق‌سفارتخانه يا كنسولگري ايران در محل از حيث صحت صدوركافي خواهد بود و در ساير موارد هرگاه مفاد چنين‌گواهي‌نامه‌اي مورد تأييد پزشك معتمد قرار نگيرد موضوع دركميسيون پزشكي براي اظهارنظر قطعي‌مطرح‌خواهدشد.
ماده 30 (از آيين نامه ها)
مرخصي استعلاجي مستخدم در صورتي كه بيماري اوادامه يابد با رعايت مقررات اين فصل قابل تمديد است.
ماده 31 (از آيين نامه ها)
به جز مستخدمان موضوع ماده 26 اين آيين‌نامه، حفظ پست ثابت سازماني مستخدمي كه از مرخصي استعلاجي استفاده مي‌كند بيش از چهار ماه الزامي نيست.
ماده 32 (از آيين نامه ها)
فصل سوم- مرخصي بدون حقوق
استفاده از مرخصي بدون حقوق موقوف به اختتام دوره آزمايشي است و فقط در موارد زير ممكن خواهد بود:
1 ـ مستخدم استحقاق مرخصي نداشته باشد و احتياجش به استفاده از مرخصي مسلم شود.
2 ـ مستخدم قصد ادامه تحصيل داشته باشد و مدارك لازم را ارايه نمايد.
3 ـ مستخدم ناگزير باشد به اتفاق همسرش به خارج از محل‌خدمت خود مسافرت كند.
4 ـ مستخدم پس از استفاده از چهار ماه مرخصي استعلاجي سالانه به سبب ادامه همان بيماري يا ابتلاي به بيماري ديگر قادر به خدمت نباشد و بيماري او صعب‌العلاج تشخيص داده‌نشود.
تبصره ـ اعطاي مرخصي بدون حقوق به مستخدمين آزمايشي‌كه در طول خدمت آزمايشي با ارايه مدارك و به تشخيص مؤسسه متبوع خود نياز به استفاده از مرخصي بدون حقوق داشته باشند حداكثر تا دو ماه متوالي با رعايت ساير مقررات اين فصل امكان‌پذير خواهد بود.
ماده 33 (از آيين نامه ها)
مستخدم بايد تقاضانامه استفاده از مرخصي بدون‌حقوق را با ذكر علت و مدت آن توسط رييس اداره خود به‌وزارتخانه يا مؤسسه دولتي متبوع ارسال نمايد. وزارتخانه يامؤسسه دولتي تصميم لازم را در اين‌باره اتخاذ و در صورت‌موافقت، حكم مرخصي بدون استفاده از حقوق را با رعايت‌تبصره 2 ماده 49 قانون استخدام كشوري صادر خواهد كرد.در مورد مستخدمين موضوع بند «4» ماده 32 اين آيين‌نامه‌چنانچه بيماري به تأييد پزشك معتمد برسد موافقت بامرخصي بدون حقوق الزامي خواهد بود.
ماده 34 (از آيين نامه ها)
فصل چهارم - مقررات مختلف
در احتساب مرخصي روز و ماه و سال مطابق تقويم‌رسمي كشوري است و در مرخصي روزانه ماه سي روزحساب مي‌شود. مرخصي‌هاي كمتر از يك روز باتوجه به‌ساعات كار روزانه وزارتخانه يا مؤسسه دولتي مربوط محاسبه‌خواهد شد.
ماده 35 (از آيين نامه ها)
روزهاي تعطيل كه طي مدت مرخصي واقع است جزومدت مرخصي محسوب مي‌شود.
ماده 36 (از آيين نامه ها)
پرداخت حقوق و فوق العاده هاي مدت مرخصي قبل ازصدور حكم مرخصي ممنوع است.
تبصره 1 ـ فوق العاده هايي كه در ايام مرخصي استعلاجي كه ازچهار ماه در يك سال تجاوز نكند و همچنين در ايام مرخصي استحقاقي حسب مورد قابل پرداخت است به‌شرح زير است:
فوق العاده شغل موضوع ماده 38 قانون استخدام كشوري ضمن رعايت مقررات مربوط.
فوق العاده هاي موضوع بندهاي «ب، پ، ت، ج، چ، ح، خ، و د»ماده 39 قانون استخدام كشوري.
مستخدمين موضوع ماده 26، مشمول محدوديت چهار ماه موضوع اين تبصره نمي‌باشند.
تبصره 2 ـ در مورد مستخدمين مبتلا به بيماري سل، مقررات قانون حمايت كارمندان مسلول و پيشگيري سل مصوب18/11/1333 از لحاظ پرداخت حقوق ، فوق العاده‌ها و مزاياي مستمر مذكور در تبصره يك اين ماده و با رعايت تبصره 4 ماده 38 قانون استخدام كشوري لازم‌الاجرا مي‌باشد.
ماده 37 (از آيين نامه ها)
عدم حضور مستخدم در پست خود كه مدت آن از سه‌روز تجاوز ننمايد و مستند به عللي از قبيل آنچه كه ذيلاً درج‌مي‌شود باشد موجه شناخته خواهد شد:
1 ـ بيماري او
2 ـ صدمات ناشي از حوادث كه به او يا پدر يا مادر يا همسر يافرزندان او وارد آمده باشد.
3 ـ بيماري شديد پدر يا مادر يا همسر يا فرزندان.
4 ـ فوت همسر يا اقرباي نسبي و سببي تا طبقه سوم.
5 ـ دارا شدن فرزند.
6 ـ ازدواج او و فرزندانش.
7 ـ احضار مستخدم توسط مراجع قضايي براي اداي شهادت وانجام تحقيقات.
تشخيص صحت و سقم جهات ادعايي مستخدم به‌عهده رييس‌اداره است. در صورتي كه صحت ادعا تصديق شود، غيبت‌مستخدم برحسب علت جزو مرخصي استحقاقي يااستعلاجي وي محسوب و حكم لازم در اين مورد صادرخواهد شد.
ماده 38 (از آيين نامه ها)
هرگونه تغييري در اين آيين‌نامه منوط به پيشنهادسازمان امور اداري و استخدامي كشور و تصويب هيأت‌وزيران خواهد بود.
ماده 39 (از آيين نامه ها)
از تاريخ تصويب اين آيين‌نامه مقررات قبلي راجع به‌مرخصي مستخدمين رسمي مشمول قانون استخدام كشوري‌ملغي است.